Właśnie zakończono prace archeologiczne prowadzone w ramach rewaloryzacji ?Wielkiej Alei Lipowej ? w Gdańsku, w ciągu Alei Zwycięstwa w Gdańsku, wpisanej do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
?
Badania archeologiczne zaplanowano z uwagi na potrzebę pozyskania dodatkowych informacji oraz dokumentacji obiektu zabytkowego w ramach jego planowanej rewaloryzacji. Działania te mają na celu zatrzymanie procesu naturalnej degradacji drzewostanu oraz przywróceniu wartości historycznych i ekspozycyjnych obiektu.
Badania archeologiczne miały na celu zbadanie przebiegu zachowanych nawarstwień archeologicznych związanych z budową Wielkiej Alei w 1768-1770 roku oraz jej późniejszymi przekształceniami i użytkowaniem tj. wyłożeniem bruku, budową torów dla tramwajów konnych w 1872 roku, budową kolektora ściekowego w 1892 roku, czy też gruntowną przebudową w 1926 roku. Bardzo ważnym aspektem było uchwycenie elementów pierwotnej infrastruktury nawodnienia grawitacyjnego.
Ze względu na charakter i rozmiary zabytku tj. długość 2,1 km ?, założono 11 wykopów sondażowych które rozlokowano na całej długości obiektu, w miejscach wybranych ze względu na uwarunkowania historyczne i możliwości techniczne.
Zbadana stratygrafia Alei potwierdziła zaleganie nawarstwień archeologicznych związanych z genezą zabytku i jego przekształceniami od 1768 roku po dzień dzisiejszy. Stwierdzono działania związane z przygotowaniem terenu pod założenie Alei, jak również duży stopień zniszczenia nawarstwień historycznych z okresu jej funkcjonowania, w tym niezarejestrowanych elementów infrastruktury nawodnienia. Potwierdzono lokalizację alejek pieszych pomiędzy szpalerami lip?, funkcjonujące po 1920 roku i nieodbudowanych po II wojnie światowej. Stwierdzono również współczesne, sztuczne podniesienie terenu o 0,3-0,4 m na całej długości pasów zieleni, warstwą humusu przemieszanego z piaskiem, które przykrywa dolną partię pni drzewostanu. Zbadano ukształtowanie i poziomy zalegania calca oraz miąższość warstw archeologicznych, co pomoże w określeniu zakresu ochrony archeologicznej dla planowanej rewaloryzacji Alei.
?
Pozyskano około 2800 zabytków ruchomych – ceramicznych, metalowych, szklanych oraz grupę 47 zabytków wydzielonych o znaczeniu poznawczym dla kultury materialnej mieszkańców. Materiał ten ma duże znaczenie naukowe, ze względu na walory porównawcze dla zabytków pozyskiwanych z terenu Gdańska, jak również innych historycznych metropolii – szczególnie tych należących do europejskiej strefy hanzeatyckiej. Zbiór monet precyzyjnie zawęził datowanie warstw poprzedzających budowę Alei Lipowej, co ma dodatkowo znaczenie w datowaniu całego zespołu zawartych w warstwach zabytków archeologicznych.
?
Źródło: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, fragmenty “Sprawozdania z badań archeologicznych…”, Gdańsk 2019, oprac. K. Dyrda
Skomentuj